Doğumsal göz kaymaları, genellikle 3-6 aylıktan 1 yaşa kadar olan dönemde ortaya çıkan göz kaymalarıdır. Kayma açısı yüksek olduğu için ebeveynler tarafından fark edilmesi kolaydır. Bu tip kaymalar genel olarak bir kırma kusuruna (hipermetropi vb.) bağlı olarak gelişmez. Bebeklerde düşük veya orta düzeyde bir hipermetropi bulunması fizyolojik sayılır ve bu hipermetropik gözlükler hastaya kullandırılsa dahi şaşılıkta düzelme gözlemlenmez. Tedavilerinde tanı konulduktan sonra 1 yaş civarında kaymanın cerrahi olarak düzeltilmesi önemlidir. Böylece bebekte tembellik önlenebilir ve hastaya iki gözünü kullanabileceği bir bakış açısı yakalayarak hayatına devam edebilme şansı verilir.
İç şaşılık; gözlerin birinin ya da ikisinin sürekli ya da dönüşümlü olarak içe kayması/buruna yaklaşması halidir. Bu tür kaymalar genellikle iki yaşında kendini gösterse de 6 aylıktan 7 yaşına kadar herhangi bir yaşta da ortaya çıkabilir. Sıklıkla çocuklar +4.00 / +7.00 dioptri arasında hipermetrop olurlar. Göz kırma kusuru gözlükle tam olarak düzeltildiği takdirde, kayma miktarı ya tam düzelir ya da azalma gösterir. Gözlükle azalan ama tam düzelmeyen göz kaymaları gerekirse ameliyatla düzeltilebilir.
Diğer bir içe kayma türü ise uyumla veya gözlükle ilgili olmayan içe kaymalardır ki bu durumlarda hastalarda genellikle +2.00 dioptriden daha küçük kırma kusuru bulunur ve gözlük takmakla göz kayması düzelmez. Bu kayma türünde varsa göz tembelliği ve kırma kusurları düzeltildikten sonra şaşılık ameliyatı yapılarak şaşılık halinin tamamen düzeltilmesi hedeflenir.
Dış şaşılık; bir gözün ya da her iki gözün beraber burundan uzaklaşmış bir şekilde dışa doğru kaydığı bir şaşılık türüdür.
Dışa doğru göz kayması genellikle başlangıçta azdır ve zaman içerisinde artış gösterir. Hastalığın ilk zamanlarında sadece uykuya meyilli olduğunda, dalgınken veya uzağa bakarken olan göz kaymaları zamanla artış göstererek belirginleşebilir ve sürekli hale geçebilir.
Dış şaşılık; beyinde bulunan görme merkezi ile gözler arasında herhangi bir sinyal sorunu olduğunda gözlerde bulunan kaslarda bir dengesizlik olduğunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Ebeveynlerden genetik olarak çocuklarına geçebilen bir rahatsızlık olmasının yanı sıra, ailesinde herhangi bir Ekzotropya hastalığı bulunmayan bireylerde de görülebilir.
Televizyon izlemenin, telefon ekranına bakmanın ya da bilgisayar oyunu oynamanın bu hastalık üzerinde etkili olmadığının bilinmesi gerekir. Fakat bu aktiviteler sonucu meydana gelen göz yorgunluğunda mevcut olan gizli dış kaymanın ortaya çıkışı hızlanmaktadır.
Gözlerde kayma veya şaşılık olmadığı halde, şaşılık var sanılması durumunda yalancı şaşılıktan bahsedilir. Bu durum sıklıkla yüzün belirli yapısal özellikleri tarafından oluşturulan bir optik yanılsamadır.
Yalancı şaşılığın en yaygın şekli, gözlerin çapraz olarak göründüğü yalancı içe kaymadır (psuedoesotropi). Diğer nadir görülen durumlar ise; gözlerde dışa kayma var sanılması (pseudoexoropia) ve gözlerin dikey olarak hizalanmadığı düşünülen (psödohipertropi) durumlardır.
Yalancı şaşılık tanısı örtme açma testi ve bebeklerde kullandığımız bilgisayarlı göz ölçüm cihazı ile kolaylıkla konabilmektedir.
En yaygın yalancı içe kayma örneğini, geniş bir burun köprüsüne sahip olan bebeklerde görmekteyiz. Bir gözün yatay uzunluğu yaklaşık 30 mm’dir. Yatay plandaki kısalık veya gözler arasındaki mesafenin yapısal olarak uzun olması, içe şaşılık görünümüne neden olur. Ayrıca iki göz arasındaki mesafenin fazla olduğu kişilerde de gözlerin dışarı doğru sürüklenmesi yanlış bir görünümüne neden olabilir.
Nadiren de olsa gözün retina tabakasında görme merkezi olan makulaların patolojik olarak yer değiştirmesi gerçek bir ekzotropiyi simüle eden kornea üzerinde ışık refleksinin burun kısmına yer değiştirmesine neden olabilir.
Yalancı kayma tedavi edilmesi gerekmeyen bir durumdur. İlk muayenede yalancı şaşılık tespit edilmiş olması durumunda bundan sonra hiç şaşılık gelişmeyeceği anlamına gelmez. Zaman içinde şüphenin artması veya devam etmesi durumunda tekrar muayene olmanızda fayda vardır.
Şaşılık, görmesini kaybeden kişilerde ya da göz tembelliği olan kişilerde sık karşılaşılan bir sorundur.
Erken bebeklik döneminde olan görme kayıpları genelde içe doğru kaymaya neden olurken, daha ileri yaşlarda olan görme sorunları dışa kaymaya neden olur.
Bir gözde görmesi az olan veya tamamen kaybetmiş bir kişide şaşılık ameliyatları yapılabilmektedir. Ameliyat ile hastalarımızda düz bakış pozisyonunda şaşılık olmaması hedeflenir ve estetik bir düzelme sağlanarak kişinin sosyal yaşamında daha rahat ve özgüvenli olmasına yardımcı olunabilir.
Yapılan ameliyatta hastanın görme seviyeleri değişmez iken kozmetik bir düzelme sağlanır. Ve unutulmamalıdır ki tembel ya da hiç görmeyen gözlerde ameliyat sonrası tekrar kaymanın oluşması riski her zaman vardır.
Çocukluk yaşlarda telefon, bilgisayar gibi elektronik aletlerin ekranlarına maruz kalmak ileriki yaşlarda miyopi rahatsızlığına da sebep olduğu yapılan araştırmalarda kanıtlanmıştır.
GÖZ YORGUNLUĞU BELİRTİLERİ
20-20-20 kuralı uygulanmalıdır. Bilgisayarda uzun süre çalışanlar her 20 dakikada 1, bilgisayar ekranından 20 metre uzaklıktaki bir şeye 20 saniye boyunca odaklanarak göz sağlığını koruyabilir.
Dijital tüm ürünler mavi ışık saçmaktadır. Mavi ışığa özellikle gece yatmadan önce fazla maruz kalınması ise uyku hormonun daha az salgılanmasına neden olur. Gözler için önemli olan kaliteli uyku için de yatmadan önce çok fazla dijital cihazlara bakmamak gerekir.
Bilgisayar ve göz arasındaki mesafenin 60 cm’den az olmaması gerekir.
Bazı tip şaşılıklar kırma kusuruna bağlı olarak oluşur. Hasta gözlük kullanmaya başlayınca şaşılık düzelir. Bu tip şaşılıklar için gözlük yeterli olmaktadır.
Bu tedavi yöntemi hastanın gözünde tembellik var ise yapılabilir.
Ortoptik tedaviler göz kaslarının fizik tedavisidir. Bazı kasları ve her iki gözle görme yeteneğini kuvvetlendirmek amaçlı uygulanır. Her iki gözle görme yeteneğini kuvvetlendirmek derinlik hissini sabitler veya kazandırır. Gözümüzün bu fonksiyonu gözlerin paralel durmasını sağladığı gibi günlük hayatımızda da oldukça önemlidir. Araba kullanırken, basketbol, tenis gibi mesafe ve zaman ayarlaması gereken sporlarla uğraşırken daha rahat ve başarılı olmamızı sağlar.
